Bütün Beyinli Çocuk

 

Bu kitabı Arda'nın PDR öğretmeni önerdiği için alıp okumuştum. Pandemi bitip okuldaki etkinlikler yeniden başlayınca bu konuyla ilgili Arda'nın okulunda bir seminer düzenlendiler ve seminerde kitapta anlatılanları özetleyip küçük alıştırmalar yaptırdılar. 

Kitapta beyni, üst - alt ve sağ - sol olarak ayırıyor. Beynimizin üst katı ile alt katını aşağıdaki görseldeki gibi açıklıyor. Alt beyin olarak ilkel beynimiz olan amigdaladan, üst beyin olarak prefrontal korteksten bahsediyor. Çocuğumuz sinirlendiğinde önce onun alt beyniyle iletişim kurup, sakinleşmesini sağladıktan sonra mantıklı olan üst beyni ile iletişim kurmamız gerektiğini söylüyor. Peki alt beyinle nasıl iletişim kuracağız? İlk olarak kızgın olan çocuğumuzla empati kurarak başlamalıyız; "Anlıyorum sinirli hissediyorsun" gibi bir cümle kurarak. Bilimsel çalışmalar insanların negatif duygular hissettiğinde o duygunun adını söylemenin bile insanı sakinleştirdiğini göstermiş. Örneğin, çocuk yukarıdaki cümleye "Evet, kızgınım" diye cevap verdiği taktirde otomatikman kızgınlığının bir kısmı uçup gidiyor. Bir deneyin bakalım. 

Kitaptaki başka bir bölüm ise çocukların kötü anları daha iyi hatırlamalarını sağlamakla ilgili. Kötü geçen günü çocuğunuza baştan bir hikaye gibi anlattırıp, hikayedeki pozitif olaylara ve mutlu sona odaklanmasını sağlamak gerektiğini söylüyor. Peki ya çocucuğunuz gününün nasıl geçtiğini anlatmak istemezse? Bakınız Arda :) Kitapta çocuğun anlatmasını sağlamak için oyun oynamayı öneriyor. Mesela tahmin etme oyunu, "bana bugün olan üç şeyden bahset, ikisi gerçek, biri uydurma olsun, ben de hangisinin uydurma olduğunu bulmaya çalışayım" gibi.

Kitap, sağ ve sol beyin entegrasyonunu kurmamız gerektiğini söylüyor. Bunun için ilk stratejimiz bağ kurup yönlendirmek, ikinci stratejimiz ise durumu hikayeleştirmek. Üst ve alt beyin entegrasyonu için ise beynin üst katına hitap etmeli ve bedeni hareket ettirmeliyiz. Sinirlendiğimizde vücudumuz adrenalinle doluyor ve kaç yada savaş durumuna giriyor. Bunun için bedeni hareket ettirmek sakinleşmemize yardımcı oluyor. Üçüncü olarak hatırlatmayı kullanarak belleği entegre etmeliyiz. Örnek olarak bellek kavanozu kullanabiliriz. O gün olan güzel şeyleri yazıp bellek kavanozuna atıp, çocuğumuz kötü bir gün geçirdiğinde bu kavanozu kullanabiliriz. Kendinize bir sorun, "Çocuğunuzun büyüdüğünde neleri hatırlamasını istersiniz?". Dördüncü olarak, kimliğimizdeki farklı yönleri entegre etmeliyiz. Çocuğumuza duyguların geçici olduğunu anlatmalı ve göstermeliyiz. 

Çocuğunuzla bağ kurmak için göz teması kurmalı, yumuşak bir yüz ifadesi ve ses tonu kullanmalı, kucaklamaya açık bir duruşta, şefkatli dokunuşlarda bulunmalı, çocuğunuzun konuşmasını beklemeli, sakin kalmalı ve rahat hareket etmelisiniz. Tabii ki siz de sinirli olduğunuzda bütün bunları düşünüp yapmak oldukça zor oluyor. Kitapta anlatılan ve yukarıda özetlediğim bütün maddeleri uygulamaya koyabilmek elbette ki çok zor. Ama aklınızın kenarında tutup çocuğunuzla çatışmaya girdiğinizde uygulamaya çalışarak bir yerden başlamış olabilirsiniz.